കഥകളിമേളം: ചരിത്രം, വികാസം- ചില പ്രതിസന്ധികളും

കഥകളിയുടെ ഇതരഘടകങ്ങളിലെന്നപോലെ മേളത്തിലും പ്രധാനമായ ചില പരിണാമങ്ങള്‍ സംഭവിക്കുന്നത് പട്ടിക്കാന്തൊടി രാവുണ്ണിമേനോന്റെ കളരിയിലാണ്. അങ്ങനെ കഥകളിമേളത്തിലെയും ആധുനികീകരണം അവിടെത്തന്നെ ആരംഭിക്കുന്നു.

മദ്ദളവും ഇലത്താളവും മാത്രമാണ് ആദ്യം കഥകളിയില്‍ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നതെന്നും പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആദ്യപകുതിയില്‍ ജീവിച്ചിരുന്ന വെട്ടത്തു രാജാവാണ് ചെണ്ട കഥകളിയിലേക്കു കൊണ്ടുവന്നതെന്നും പറയാറുണ്ട്. ആസുരവേഷങ്ങളുടെ തിരനോട്ടവും അവരുടെ ആട്ടത്തിനു ചെണ്ടമദ്ദളങ്ങളും വെട്ടത്തു തമ്പുരാനാണ് നടപ്പിലാക്കിയതെന്നു കഥകളിരംഗത്തില്‍ കാണാം. രണ്ടു പാട്ടുകാര്‍ വേണമെന്നും അതില്‍ പ്രധാനി ചേങ്ങലയില്‍ താളം പിടിച്ചുപാടണമെന്നുമുള്ള നടപ്പാക്കിയത് തെക്കുംകൂറിലെ കുറിച്ചിദേശക്കാരായിരുന്നുവെന്നും കെ. പി. എസ്. മേനോന്‍ പറയുന്നു. അങ്ങനെ കഥകളിയില്‍ ഇന്നു കാണുന്ന വാദ്യങ്ങളായി.

പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ കപ്ലിങ്ങാട്ടു നമ്പൂതിരി പുറപ്പാടിനു ശേഷമുള്ള ‘മഞ്ജുതര’ എന്നുതുടങ്ങുന്ന പദവും മേളസമ്പ്രദായവും ചിട്ടപ്പെടുത്തി. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കളിയോഗത്തിലെ ചെണ്ടക്കാരനായിരുന്ന കാവുങ്കല്‍ ഉണ്ണീരിപ്പണിക്കരാണ് ഈ വ്യവസ്ഥ ചിട്ടപ്പെടുത്താന്‍ അദ്ദേഹത്തെ സഹായിച്ചത്. ‘കല്ലടിക്കോടന്‍ സമ്പ്രദായത്തില്‍ മേളക്കാര്‍ നൃത്തത്തിനനുസരിച്ച് (കലാശങ്ങള്‍ക്ക്) കൊട്ടുന്നതില്‍ മാത്രമാണു ശ്രദ്ധിച്ചിരുന്നത്. മദ്ദളവും ചെണ്ടയും നൃത്തത്തിലെന്നപോലെ മുഖഭാഗങ്ങളെക്കൊണ്ടുള്ള നാട്യത്തിനും കൈക്കും യോജിച്ചു പ്രവര്‍ത്തിക്കണമെന്നു നിയമിച്ചതു കപ്ലിങ്ങാട്ടു നമ്പൂതിരിയാണ് ’(കഥകളിരംഗം) കഥകളിയില്‍ ബാലിവിജയത്തിലെ ‘കൈലാസോദ്ധാരണം’, രാവണോദ്ഭവത്തിലെ ‘തപസ്സാട്ടം’ തുടങ്ങിയ മേളപ്രധാനമായ ഭാഗങ്ങള്‍ നടപ്പില്‍ വരുന്നതും കപ്ലിങ്ങാടിന്റെ കാലത്തുതന്നെ.

പത്തൊന്‍പതാം നൂ‍റ്റാണ്ടിന്റെ അന്ത്യഘട്ടത്തില്‍ കാക്കൂര്‍ ദാമോദരന്‍‌ നമ്പീശന്‍, തിരുവില്വാമല ചിട്ടന്‍ പട്ടര്‍‌ എന്നീ മദ്ദളക്കാരും കാക്കൂര്‍‌ കുഞ്ഞന്‍‌ മാരാര്‍‌, കുറുങ്കാട്ടില്‍‌ കൃഷ്ണന്‍‌ നമ്പൂതിരി, തിരുവില്വാമല സുബ്രഹ്മണ്യ പട്ടര്‍‌, കാന്തേങ്കാവില്‍‌ നാണു മേനോന്‍‌ എന്നീ ചെണ്ടക്കാരും പ്രസിദ്ധരായി। കത്തിവേഷത്തിന്റെ തിരനോക്കിന് ഇപ്പോള്‍ കൊട്ടുന്ന പ്രൌഢഗംഭീരമായ രീതി, ദശമുഖന്‍‌ ശങ്കുപ്പണിക്കരുടെ തപസ്സാട്ടത്തിനു കൊട്ടുന്നതില്‍‌ വിദഗ്ദ്ധനായിരുന്ന കുറുങ്കാട്ടില്‍‌ കൃഷ്ണന്‍‌ നമ്പൂതിരി ആവിഷ്കരിച്ചതാണ്. മരുതൂര്‍കുളങ്ങര വെള്ളങ്ങാട്ട് വേലുപ്പണിക്കര്‍, തകഴി മാധവക്കുറുപ്പ്, ആറ്റിങ്ങല്‍ രാമപ്പണിക്കര്‍, കരീപ്ര രാമപ്പണിക്കര്‍ എന്നീ മദ്ദളക്കാരും പെരുവഴി ശങ്കരപ്പണിക്കര്‍, തകഴി വടക്കേടത്ത് കുഞ്ചുക്കുറുപ്പ്, കീരിക്കാട്ട് നീലകണ്ഠപ്പണിക്കര്‍‌, ഇടത്തുകൈയന്‍‌ രാമന്‍‌പിള്ള എന്നീ ചെണ്ടക്കാരുമാണ് അക്കാലത്തെ പ്രമുഖരായ മറ്റു മേളക്കാര്‍‌.

കപ്ലിങ്ങാട് ആവിഷ്കരിച്ച പദ്ധതിയനുസരിച്ച് കളിക്കു കൂടുന്നതിനൊപ്പം വാദ്യങ്ങളുടെ നാദഗുണവും‌കൂടി വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളായി പിന്നീട്. അങ്ങനെ കൂടുതല്‍‌ സമകാലികമായ രൂപത്തിലെത്തിയ കഥകളിമേളത്തില്‍ ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ആദ്യപ്രധാനികള്‍ ഗുരുവായൂര്‍‌ കുട്ടന്‍‌മാരാര്‍‌, മൂത്തമന നമ്പൂതിരി, വെങ്കിച്ചന്‍ സ്വാമി, മഞ്ചേരി ശങ്കുണ്ണി നായര്‍ എന്നിവരാണ്. വൈക്കം നാരായണപ്പണിക്കര്‍‌, പുതുപ്പള്ളില്‍‌ കണ്ടക്കുറുപ്പ് എന്നീ മദ്ദളക്കാരും ഹരിപ്പാട്ടു കുട്ടപ്പപ്പണിക്കര്‍‌, ഇറവങ്കര ഗോവിന്ദപ്പണിക്കര്‍ എന്നീ ചെണ്ടക്കാരും ഇവര്‍ക്കു സമകാലികരാണ്. ചെങ്ങന്നൂര്‍ രാമന്‍‌പിള്ളയ്ക്കു പ്രിയപ്പെട്ട ചെണ്ടക്കാരനായിരുന്ന തിരുവല്ല ഗോപാലപ്പണിക്കരും പ്രസ്താവ്യനാണ്.

ഈ ഘട്ടത്തിലാണ് പട്ടിക്കാന്തൊടിക്കളരിയിലൂടെ, കലാമണ്ഡലം കൃഷ്ണന്‍‌കുട്ടി പൊതുവാള്‍, കലാമണ്ഡലം അപ്പുക്കുട്ടിപ്പൊതുവാള്‍ എന്നിവരിലൂടെ കഥകളിമേളത്തിലെ സൂക്ഷ്മവികാസങ്ങള്‍ സംഭവിച്ചത്. കിര്‍മ്മീരവധം കഥയിലെ ‘മണമിയലും നവകുസുമാസ്തരണേ’ എന്ന ഭാഗത്ത് താന്‍ കളരിയില്‍ കൊട്ടിയതിനെ ‘ചരലല്ല, പൂവാണിവിടെ വിതറുന്നത്’ എന്നു പട്ടിക്കാന്തൊടി വിമര്‍ശിച്ചതായി കൃഷ്ണന്‍‌കുട്ടി പൊതുവാള്‍ പലപ്പോഴും അനുസ്മരിച്ചിട്ടുണ്ട്. കഥകളിക്കൊട്ടിലെ ഉപരിപഠനത്തിന് പൊതുവാള്‍മാരുടെ ഗുരുനാഥന്‍ മറ്റൊരു വാദ്യകലാകാരനായിരുന്നില്ല. അത് പട്ടിക്കാന്തൊടി രാവുണ്ണിമേനോന്‍തന്നെ ആയിരുന്നുവെന്ന് കൃഷ്ണന്‍‌കുട്ടി പൊതുവാള്‍ പറയാറുണ്ടായിരുന്നതും ഓര്‍ക്കാം.

പട്ടിക്കാന്തൊടിയുടെ ഈ വിമര്‍ശനത്തിന്റെ പൊരുളുകള്‍ ലളിതമാണ്. മേളം, മുദ്രയിലൂടെ ആവിഷ്കരിക്കുന്ന ആശയത്തിനും ഭാവത്തിനും മിഴിവുനല്‍കണം. ശരീരത്തിന്റെയും മുദ്രയുടെയും വിന്യാസത്തിനു പൂരകമാകണം. അതു വേണമെങ്കില്‍ മേളത്തില്‍ ഒരേതരത്തില്‍ നിര്‍വഹിക്കുന്ന കരണങ്ങള്‍ക്കു കനനിയന്ത്രണമുണ്ടാകണം. വാദ്യങ്ങളിലെ വിവിധസ്ഥാനങ്ങള്‍ വിദഗ്ദ്ധമായി സംയോജിപ്പിക്കാന്‍ കഴിയണം. തായമ്പക, മേളം, പഞ്ചവാദ്യം തുടങ്ങി വാദ്യം പ്രധാനമാകുന്ന കലാരൂപങ്ങളില്‍നിന്നു ഭിന്നമായി കഥകളിമേളത്തിന് അതിന്റെ ഉദ്ദേശ്യങ്ങളില്‍ അധിഷ്ഠിതമായ ഒരു രീതിശാസ്ത്രമുണ്ടാകണം. അതായത് അഭിനേതാവിന്റെ മുദ്ര, ഭാവം, ശരീരവിന്യാസം എന്നിവയ്ക്കു മിഴിവു നല്‍കുന്ന തരത്തിലാവണം കഥകളിമേളം.

പൊതുവാള്‍മാര്‍ക്കു മുന്‍പുള്ള കഥകളിക്കൊട്ടില്‍ ഈ ഗുണങ്ങള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല എന്നിവിടെ വിവക്ഷയില്ല. രാവുണ്ണിമേനോന്റെ വേഷങ്ങള്‍ക്ക് മേളം നിര്‍വഹിച്ചിരുന്ന മൂത്തമന നമ്പൂതിരിയും വെങ്കിച്ചന്‍ സ്വാമിയും ദീക്ഷിച്ചിരുന്ന ഭാവൌചിത്യം പഴമക്കാരുടെ മൊഴികളിലൂടെ പ്രസിദ്ധമാണ്. എങ്കിലും ഒരേ കളരിയില്‍ ഒരുമിച്ചഭ്യസിക്കുന്നതിനും അരങ്ങത്തു പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നതിനും സാധിച്ചതിനാല്‍ പൊതുവാള്‍മാര്‍ പങ്കെടുത്ത അരങ്ങുകള്‍ മേല്പറഞ്ഞ പൂര്‍വികരെക്കാള്‍ ശോഭിച്ചിരുന്നുവെന്ന് പഴമക്കാരുടെ മൊഴിയെത്തന്നെ അടിസ്ഥാനമാക്കി കെ. പി. എസ്. മേനോന്‍ പറയുന്നു. (പട്ടിക്കാന്തൊടി രാവുണ്ണിമേനോന്‍‌ എന്ന പുസ്തകം)

ഈ പൊതുസമ്മതത്തിലൂടെ പൊതുവാള്‍മാരുടെ മഹത്വവത്ക്കരണമല്ല, പ്രസക്തമായ വിഷയം. അതിനുമുന്‍പുവരെ കലാകാരന്മാരുടെ വൈയക്തികമായ ധാരണകളില്‍ മാത്രമൂന്നിയിരുന്ന കഥകളിമേളത്തിന് പട്ടിക്കാന്തൊടിയുടെ മാര്‍ഗത്തിലൂടെ ഒരു പൊതുലക്ഷ്യമുണ്ടാവുകയും അതിന്റെ സാക്ഷാത്ക്കാരത്തിന് പൊതുവേ അംഗീകൃതമായ ഒരു പദ്ധതിയുണ്ടാവുകയും ചെയ്യുന്നു എന്നതാണു പ്രധാനം.രാവുണ്ണിമേനോന്റെയും ശിഷ്യപ്രശിഷ്യന്മാരുടെയും ചുമതലയിലുള്ള കളരികള്‍ പ്രബലമായതോടെ ഈ പദ്ധതിക്കു പൊതുവേ സ്വീകാര്യതയുണ്ടായി.

വാദ്യവാദനത്തിനു സവിശേഷമായി സംഭവിച്ച ശൈലീവത്ക്കരണം ഈ പദ്ധതി പ്രായോഗികമാക്കുന്നതിനു വലിയൊരളവു സഹായിച്ചു. ചെണ്ടയില്‍ പൊതുവേ നേര്‍കോല്‍‌പ്രധാനമായിരുന്ന കഥകളിക്കൊട്ട് ഉരുളുകൈയുടെ സാദ്ധ്യതകള്‍ സമൃദ്ധമായി ഉപയോഗിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. കഥകളിയുടെ വര്‍ത്തുളാകൃതിയിലുള്ള മുദ്രാവിന്യാസത്തോട് ഈ ഉരുളുകൈപ്രയോഗങ്ങള്‍ സ്വാഭാവികമായി ഇണങ്ങിച്ചേര്‍ന്നു. മുദ്രകളുടെ ലഘു-ഗുരുഭേദമനുസരിച്ചും ഓരോ മുദ്രയുടെയും തരംഗഗതിയെ ഓര്‍മ്മിപ്പിക്കുന്ന ചലനത്തിനനുസരിച്ചും ചെണ്ടയുടെ അരികും നടുവും മാറിമാറി ഉപയോഗിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ശൈലീവത്കൃതമായ കഥകളിമേളത്തിനു പ്രചാരമുണ്ടായി. സാധകബലവും നാദശുദ്ധിയുമുള്ള ചെണ്ടവാദനം‌കൊണ്ട് കൃഷ്ണന്‍‌കുട്ടി പൊതുവാളെയും അതിശയിച്ചിരുന്ന കോട്ടയ്ക്കല്‍ കുട്ടന്‍‌ മാരാരുടെയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശിഷ്യനെങ്കിലും സമശീര്‍ഷനായ പല്ലശ്ശന ചന്ദ്രമന്നാടിയാരുടെയും കഥകളിമേളത്തിനു കളരിയിലും അരങ്ങത്തും സമ്പ്രദായനിഷ്കര്‍ഷ പുലര്‍ത്തിയ കലാമണ്ഡലം അച്ചുണ്ണിപൊതുവാളുടെയും സജീവസാന്നിദ്ധ്യം ചെണ്ടകൊട്ടിനെ ശൈലീവത്ക്കരിക്കാന്‍‌ ഏറെ സഹായിച്ചിട്ടുണ്ട്.

മദ്ദളത്തില്‍ സ്ത്രീവേഷപ്രധാനമായ പദങ്ങള്‍ക്ക് ഭാവാനുസാരിയായി സ്വതന്ത്രമായ ഒരു ആവിഷ്കാരരീതി വളര്‍ച്ച പ്രാപിച്ചു. അതോടൊപ്പം, പൊതുവേ അനുരണനധ്വനികള്‍ കുറഞ്ഞ ചെണ്ടയോടൊപ്പം ചേരുമ്പോള്‍ മേളത്തിലുണ്ടാകുന്ന പഴുതുകളടച്ച് നിറവുനല്‍കുന്ന വിധം മദ്ദളവാദനം വലിയൊരു ക്രമീകരണത്തിനു വിധേയമായി. ചെണ്ട താളത്തിനു സമമാകുമ്പോള്‍ മദ്ദളം ഇടഞ്ഞുകൊട്ടുകയും ചെണ്ട ഇടയുമ്പോള്‍ മദ്ദളം സമത്തിലാവുകയും ചെയ്യുന്നതിലൂടെ സൃഷ്ടിക്കുന്ന നാദങ്ങളുടെ വ്യത്യയപരമായ സംയോജനം കഥകളിമേളത്തിന്റെ അപൂര്‍വസൌന്ദര്യമായി. (ചെണ്ടയും മദ്ദളവും ഇടഞ്ഞുകൊട്ടുന്നത് കഥകളിയിലെ സര്‍വസാധാരണമായ ഏര്‍പ്പാടാണ്. ഇവിടെ നല്‍കിയിരിക്കുന്ന ലവണാസുരവധം കഥകളിയിലെ ദൃശ്യത്തില്‍ ‘തുരഗബന്ധനം’, ‘ഹന്ത ബാലകാ’ തുടങ്ങിയ പദങ്ങളില്‍ വട്ടം തട്ടിയതിനു ശേഷമുള്ള ആട്ടവും കലാശവും ശ്രദ്ധിക്കുക.) തിരുവില്വാമല വെങ്കിച്ചന്‍ സ്വാമി അവിഷ്കരിച്ചതെന്നു കരുതാവുന്ന ഈ സമ്പ്രദായം പൊതുവാള്‍മാരുടെ കാലത്തോടെ വ്യക്തമായ ഒരു പദ്ധതിയായി വികസിച്ചു.

(തുടരും)